NRGD Jaarplan 2024

Het Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen is de forensische kwaliteitsorganisatie voor de rechtspraak in Nederland. Samenwerking in binnen- en buitenland staat hierbij voorop. Het NRGD zorgt ervoor dat forensisch onderzoekers en hun rapportages voldoen aan (inter)nationaal geldende normen. Daardoor kunnen belanghebbenden vertrouwen hebben in de kwaliteit van forensisch deskundigenonderzoek.

Als onafhankelijke en transparante organisatie bevordert en waarborgt het NRGD de kwaliteit van de forensische expertise. Ook wordt de ontwikkeling van de kwaliteit van het forensisch veld als geheel gestimuleerd. Het NRGD concentreert zich op regulering, advisering en kennisuitwisseling.

Kwaliteit bevorderen

Het NRGD bevordert forensische deskundigheid door – samen met deskundigen en (inter)nationale ketenpartners – kwaliteitsnormen te ontwikkelen voor een breed spectrum van deskundigheidsgebieden. Per deskundigheidsgebied worden voor wat betreft de vereiste kennis, ervaring en beroepsattitude uniforme, objectieve en transparante normen gesteld.

De kwaliteitsnormen richten zich op verdere kennisontwikkeling. Ter bevordering van professionalisering zullen de gestelde normen dan ook worden doorontwikkeld. Deze aanscherping, uitbreiding en actualisatie van de normen is een middel om de kwaliteit van de geregistreerde deskundigen en van de nieuwe toetreders stapsgewijs door te ontwikkelen en op een nog hoger plan te brengen. Ook wordt waar nodig de organisatie van bij- en nascholing gestimuleerd zodat continue kwaliteitsborging ontstaat en (her)toetsing op efficiënte wijze kan plaatsvinden.

Kwaliteit waarborgen

Het NRGD waarborgt forensische kwaliteit door deskundigen die zich willen laten registreren in het register te toetsen aan de voor het betreffende veld vastgestelde normen en deze toetsing elke vijf jaren te herhalen aan de dan geldende normen. Dit gebeurt door een individuele toets of door erkenning van opleidingen. Het College gerechtelijk deskundigen beslist over toelating tot het register en heeft tevens de bevoegdheid over te gaan tot doorhaling indien een deskundige niet meer aan de normen of de gedragscode voldoet.

Kwaliteit zichtbaar maken

Het NRGD maakt forensische deskundigheid zichtbaar, onder meer door het openbaar maken van de gegevens van geregistreerde deskundigen. Het NRGD heeft daarnaast een vraagbaakfunctie voor gebruikers en deskundigen, echter het bemiddelt niet tussen deskundigen en degenen die deskundigen zoeken. Het kan wel zijn kennis op dit gebied ter beschikking stellen.

Actualisering normen

Forensische Psychiatrie, Psychologie en Orthopedagogiek (FPPO)

In 2024 wordt het beoordelingskader FPPO geëvalueerd en, indien nodig, aangepast. Herzieningen van relevante richtlijnen worden hierbij meegenomen.

Forensisch Medisch Onderzoek

Het deskundigheidsgebied Forensisch Medisch Onderzoek is op 1 december 2021 opengesteld voor aanvragen om registratie. In 2022 en 2023 hebben de eerste toetsingen plaatsgevonden en is de eerste lichting van forensisch artsen geregistreerd in het NRGD. 2024 zal in het teken staan van evaluatie van het normeringsproces en het verder ontwikkelen van het gebied.

Wapens & Munitie

Het NRGD probeert voor elk deskundigheidsgebied, met het oog op de mogelijkheden voor contra-expertise, ook deskundigen buiten het NFI aan te trekken. In het najaar van 2023 is daarvoor een start gemaakt met een presentatie op de jaarlijkse bijeenkomst van de ENFSI working group Firearms/GSR. Er zijn nieuwe contacten gelegd met internationale deskundigen en met hun input wordt ook nagegaan in hoeverre het beoordelingskader, mogelijk in samenhang met het beoordelingskader Gunshot Residue Examination, moet worden geactualiseerd.

Digitaal Forensisch Onderzoek

In 2023 is gestart met een analyse met betrekking tot, onder andere, de omvang en indeling van het deskundigheidsgebied Digitaal Forensisch Onderzoek. Deze analyse wordt in 2024 afgerond en indien nodig wordt het beoordelingskader hierop aangepast.

Rechtspsychologie

In het afgelopen jaar is tijdens de het jaarlijkse congres van de European Assocation of Psychology and Law in Roemenië een rondetafelsessie georganiseerd over de borging van forensische kwaliteit in verschillende landen in Europa, specifiek toegespitst op rechtspsychologie. Daarnaast is een aantal nieuwe toetsers benoemd. Naar aanleiding van een evaluatie van een reeks toetsingen is een begin gemaakt met het verduidelijken van het Beoordelingskader op een aantal punten. Ook wordt onderzocht in hoeverre het tweede deelgebied Deception Detection nog relevant is omdat deze deskundigheid in de Nederlandse rechtspraak niet wordt ingezet. Tegelijkertijd wordt onderzocht of de overige twee deelgebieden voldoende toereikend zijn. Om de dialoog over de rol van de rechtspsychologie in de rechtspraak voort te zetten is er eind 2023 een professionele ontmoeting tussen juristen en rechtspsychologen georganiseerd. In 2024 zal hieraan een vervolg worden gegeven.

Schotresten

Eind 2022 is het deskundigheidsgebied Gunshot Residue/Schotresten opengesteld. 2023 heeft voor wat betreft dit gebied in het teken gestaan van het toetsen en registreren van de eerste deskundigen. In 2024 wordt gekeken naar mogelijkheden om meer deskundigen aan te trekken die zich kunnen aanmelden voor registratie. Met de input van deskundigen wordt ook nagegaan in hoeverre het beoordelingskader, mogelijk in samenhang met het beoordelingskader Wapens en Munitie, moet worden geactualiseerd.

Wet Wapens en Munitie

Beoordeeld wordt of het eindrapport van de Commissie Wet wapens en munitie gevolgen heeft voor het deskundigheidsgebied. Daarnaast wordt aandacht besteed aan het onderzoeken van mogelijkheden tot het werven van nieuwe toetsers en het uitbreiden van de pool van deskundigen. Gezien het specifiek nationale juridische kader van dit deskundigheidsgebied, beperkt deze zoektocht zich tot Nederland.

Forensisch Financieel Onderzoek

In 2024 wordt het deskundigheidsgebied opengesteld en kunnen de eerste toetsingen plaatsvinden.

Nieuwe deskundigheidsgebieden

Bloedspoorpatroonanalyse (BPA)

Bloedsporen spelen al langere tijd een rol in politieonderzoeken, maar sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw wordt bloedspoorpatroonanalyse (BPA) toegepast door gebruik te maken van biologie, vloeistof dynamica en wiskunde. In de afgelopen 15 jaar is wetenschappelijke onderbouwing gerealiseerd, reden voor het NRGD om het gebied te normeren. In 2024 werkt het NRGD aan openstelling van het deskundigheidsgebied BPA, zullen toetsers gezocht worden en deskundigen getoetst.

Forensische Radiologie

Het Bureau zal samen met deskundigen uit het veld dit deskundigheidsgebied gaan normeren. De normering van dit gebied vindt plaats naar aanleiding van de resultaten van de Enquête Nieuwe Gebieden waarin aan de diverse partijen in het veld is gevraagd welk nieuw te normeren gebied prioriteit zou moeten hebben. Met de normering zou in Nederland het onderzoek naar de doodsoorzaak, waaronder ook Pathologie, Forensisch Medisch Onderzoek en Toxicologie vallen, genormeerd zijn door het NRGD.

Het NRGD zet zich ook in 2024 in voor (her)registratie van deskundigen in strafzaken. Het gaat dan om de afhandeling van aanvragen tot (her)registratie in al genormeerde deskundigheidsgebieden en nieuwe deskundigheidsgebieden. In het jaar 2024 worden in totaal zo’n 170 aanvragen om (her)registratie verwacht. Ook wordt een veertigtal nieuw opgeleide PJ-rapporteurs die zullen instromen verwacht. Daarnaast verwacht het NRGD dat met het erkenningsbeleid de nieuw opgeleide rapporteurs werkzaam bij het NFI (ongeveer 15 per jaar) kunnen instromen met een administratieve toets. In totaal komt het hiermee op circa 185 aanvragen om (her)registratie.

Er bestaat geen duidelijke scheiding qua forensische deskundigheid tussen het strafrecht en bestuurs- en civiel recht. Forensische kennis wordt gebruikt in diverse rechtsgebieden. Denk aan handschrift, digitaal onderzoek, verwantschapsonderzoek of forensisch financieel onderzoek.

Voor formele uitbreiding naar het bestuurs- en civiele recht is wettelijke borging vereist. De discussie hierover loopt al vele jaren. De rechtspraak heeft in 2023 een Integraal Afwegingskader (IAK) overlegd waarin de uitdrukkelijke wens te kennen wordt gegeven om ook voor bestuur- en civiel recht eenzelfde borging van de kwaliteit van deskundigen te creëren als nu in het strafrecht geldt. Deze ontwikkeling wordt onderschreven door het bestuursdepartement. Besluitvorming is wenselijk in 2024.

In dat kader is ook van belang te vermelden dat het Ministerie van Veiligheid en Justitie het NRGD heeft gevraagd om te bezien in hoeverre het NRGD mogelijkheden ziet tot het opnemen van mediators in zijn register. Het NRGD heeft hier positief op gereageerd en zich bereid verklaard deze taak op zich te nemen mocht daarom worden verzocht. Dit gelet op zijn ervaring bij het opstellen van kwaliteitsnormen. Deze ontwikkeling past in de ontwikkeling naar een kwaliteitsregister ten dienste van de hele rechtspraak. Het erkenningsbeleid (zie hierna 2.4) is een passend instrument gebleken om kwaliteitsborgingsystemen te beoordelen en daarop toe te zien. Dit heeft wel tot gevolg dat er ook in dit kader gekeken moet worden naar eerder genoemde wettelijke borging. Hierbij kan aangesloten worden bij de uitbreiding naar civiel en bestuursrecht.

Het NRGD heeft in 2023 met het NFI een overeenkomst getekend om te komen tot erkenning van de opleiding van het NFI. Erkenning van de opleiding door het NRGD levert voor zowel het NFI als het NRGD voordelen op. De dubbele toetsing, het examen bij het NFI om tekenbevoegd te worden en de toetsing bij het NRGD, wordt met deze erkenning teruggebracht tot één toetsing. De toetsing vindt dan plaats bij het NFI, met in de examencommissie een gecommitteerde vakdeskundige namens het NRGD. In het vierde kwartaal van 2023 zal een onafhankelijke visitatiecommissie de opleiding en examinering van het NFI beoordelen in combinatie van de vakgebieden DNA en forensische pathologie. In 2024 volgen dan de overige 6 vakgebieden van het NFI in het NRGD.

In het belang van de rechtsgang probeert het register (in lijn met de wens van de minister en de Tweede Kamer) een breed aanbod van deskundigen te bevatten. In de Nederlandse context houdt dat in dat het NRGD-deskundigen van diverse werkgevers in haar register heeft opgenomen. Het aantal deskundigen van private aanbieders is echter nu nog steeds zeer beperkt.

Door de overdracht van werkzaamheden van het NFI naar de private markt zal in de toekomst het aantal deskundigen voor contra-expertise toenemen. Belangrijk hierbij is dat voor deze deskundigen waar zij onder de wet vallen ook de verplichting geldt dat zij zich registreren in het NRGD, zodat de kwaliteit van deze deskundigen voor de rechter geborgd is.

Vooral bij de kleinere gebieden, zoals het deskundigheidsgebied Handschriftonderzoek, maar zeker ook bij de deskundigheidsgebieden die gericht zijn op de Nederlandse rechtspraktijk (denk aan wet wapens en munitie en schotresten) is extra aandacht nodig om voldoende deskundigen in het register te kunnen inschrijven. Zie voor de acties welke het NRGD met betrekking tot deze gebieden wil verrichten onder 2.1.

Het NRGD neemt deel aan een werkgroep Sourcing die onder andere is ingesteld om met voorstellen te komen om het beschikbare budget zodanig te besteden dat het tot behoud van contra-deskundigheid leidt.

Het NRGD heeft de afgelopen veertien jaar een plaats verworven in het dynamische veld van forensische expertise. Dat geldt niet alleen ten aanzien van het individuele normeren, maar ook, in toenemende mate, waar het gaat om de borging van forensische kwaliteit in zijn geheel. Door onze ervaring en onafhankelijke positie kunnen wij in lijn met de visie uit 2018 bij dergelijke dossiers van toegevoegde waarde zijn.

Het departement heeft het NRGD verzocht aan advies op te stellen hoe verdere kwaliteitsborging kan worden gestimuleerd. Wij willen de mogelijkheden verkennen in overleg met ketenpartners en departement.

Het NRGD is van mening dat onderscheid moet worden gemaakt tussen feitelijk onderzoek en interpretatief onderzoek.

Bij DNA-onderzoek is het bijvoorbeeld van belang om scherp onderscheid te maken tussen het (feitelijk) vaststellen van een profiel en het interpreteren van complexe profielen en al helemaal welke relatie er is tussen de vindplaats van het DNA en de toedracht van het delict (zie de Puttense Moordzaak). Dit is ook bij toxicologie aan de orde. Het gaat dan om het maken van onderscheid tussen het vaststellen van welke stof in het stuk van overtuiging wordt aangetroffen en wat het mogelijke (dodelijke) effect ervan is geweest op het slachtoffer (zie de zaak Lucia de B). Denk bij digitaal onderzoek aan de interpretatie van complexe data (Deventer moordzaak).

In het belang van de rechtspraak zou, daar waar het gaat om interpretatief onderzoek, een registratie in, dan wel certificering door, het NRGD een vereiste moeten zijn, ongeacht wie dit type onderzoek verricht. Dit sluit ook aan bij de ontwikkeling in ISO en de recent gepubliceerde richtlijn van de Engelse Regulator.

Voor deskundigheidsgebieden die niet zijn opgenomen in het register biedt het NRGD een handreiking om de kwaliteit van deskundigeninzet in de rechtspraak te verbeteren. In 2020 heeft het NRGD een vijftal instrumenten op zijn website gepubliceerd waarmee de kwaliteit van rapportages van deskundigen die zelden of nooit in het strafrecht hebben gerapporteerd verbeterd kan worden. Een belangrijk instrument is de Rapportfeedback waarbij een ervaren NRGD-toetser meeleest met de deskundige en het rapport controleert op onder andere consistentie en begrijpelijkheid.

Het NRGD zal ook in 2024 de Rapportfeedback faciliteren. Daarnaast wordt onderzocht of en hoe de Ad Hoc instrumenten Europa-breed kunnen worden ingestoken en gebruikt.

Sinds een aantal jaren werkt het Ministerie van Justitie en Veiligheid aan de modernisering van het Wetboek van Strafvordering (hierna Sv). Naar aanleiding van een consultatieronde wordt ook de huidige deskundigenregeling tegen het licht gehouden. In 2022 zag een eerste versie het licht. Het NRGD maakt zich hard voor een duidelijke knip feitelijk-interpretatief onderzoek en bijpassende kwaliteitsborging.

Door te investeren in kennisontwikkeling snijdt het mes aan twee kanten. Door actief met aanvragers en gebruikers te communiceren over kwaliteitskwesties neemt niet alleen hun kennis toe, maar worden zij ook gestimuleerd aan hun eigen kwaliteit te werken. Daarnaast is het voor het NRGD essentieel om op deze wijze voeling te blijven houden met het veld, zodat door het NRGD nagegaan kan worden of de normen en eisen die wij per deskundigheidsgebied stellen nog steeds up-to-date zijn.

De visie van het NRGD vraagt om actieve kwaliteitsbevordering. Hiertoe is de keten van groot belang. Ketenpartners zijn immers ieder op hun eigen wijze in meer of mindere mate bezig met kwaliteitsborging. Afstemming en kennisuitwisseling doen zij vaak nog los van elkaar. Het is daarom van belang om zowel bilateraal als door de hele keten heen - met respect voor ieders rollen - de verbinding te zoeken.

Het NRGD heeft in samenwerking met de Universiteit Maastricht een enquête verspreidt onder Nederlandse strafrechtadvocaten. Met de enquête wil het NRGD-informatie ophalen over:

1. ervaringen met en eventuele problematiek rondom de benoeming van een (NRGD-geregistreerde) deskundige,
2. de bekendheid van het NRGD binnen de strafrechtadvocatuur, en
3. waar de behoeftes vanuit de strafrechtadvocatuur m.b.t. de werkzaamheden van het NRGD liggen.

De resultaten van de Enquête Advocatuur worden verwerkt in een artikel. De uitkomsten worden verder in 2024 omgezet in concrete plannen om de rol van het NRGD beter aan te laten sluiten bij de praktijk.

Het is van essentieel belang dat het NRGD goed op de hoogte blijft van ontwikkelingen op de respectieve gebieden, contact houden met bestaande toetsers en contact leggen nieuwe toetsers. Ook vragen wij aandacht voor kwaliteitsborging door middel van presentaties en abstracts. Ook in 2024 zal het NRGD actief contacten onderhouden met ‘het veld’. Het NRGD spreekt, fysiek of digitaal, op forensische congressen zoals het Europese congres EAFS, het wereldwijde IAFS en IABPA, neemt deel aan projectteams, geeft voorlichting middels gastcolleges, en staat open voor andere manieren van kennisdeling.

In het kader van de bedrijfsvoering is van belang te realiseren dat het NRGD een beperkte omvang heeft (10 fte). Het NRGD voldoet aan de beleidsdoelen binnen de mogelijkheden die een kleine organisatie heeft (comply or explain).

Het NRGD zal - in het kader van continue zelfreflectie - de in 2023 gestarte evaluatie en/of doorontwikkeling van een aantal processen voortzetten. Hierbij wordt onder andere gekeken naar de toetsingsprocedure (in samenwerking met CITO), de organisatiestructuur (op basis van het advies van Van de Bunt) en de communicatiestrategie.

Voor het financieel beheer werken wij samen met andere onafhankelijke JenV-organisaties. Voor inkoop maken wij waar mogelijk gebruik van mantelovereenkomsten.

Het NRGD voldoet aan de Wet Normering Topinkomens.

Twee keer per jaar vindt een functioneringsgesprek plaats met de medewerkers waarvan één voor P-Direkt.

Het NRGD moet mede door zijn beperkte omvang structureel kunnen inspelen op ontwikkelingen (wendbaarheid). Zo kent de organisatie zo min mogelijk functiespecialisatie en organisatielagen. Wel wordt onderzocht in hoeverre de uitvoeringsaspecten kunnen worden geclusterd. Medewerkers krijgen ruim de mogelijkheid zich door te ontwikkelen. Jaarlijks wordt gekeken of de werkzaamheden opnieuw moeten worden verdeeld. Ook kan men ruimschoots opleidingen volgen. Het lidmaatschap van een samenwerkingsverband van een 40-tal kleinere uitvoeringsorganisaties (KleinLef) leidt ook tot deelname aan verschillende projecten en een netwerk voor kennisuitwisseling.
Wij verwachten vooralsnog geen wijzigingen in huisvesting. De locatie is up-to-date, centraal gelegen, goed bereikbaar met het OV en past bij de onafhankelijke positie. Met het departement wordt beoogd om het NRGD in het specialty stelsel onder te brengen omdat dit beter past bij de positie en tariefstructuur.

In het kader van dataminimalisatie is in 2023 geëvalueerd welke data/gegevens het NRGD verzamelt en is gekeken welke maatregelen er genomen kunnen worden. Data en gegevens die het NRGD wel mag verzamelen, maar niet nodig heeft voor het primaire proces worden niet meer verzameld en opgeslagen. Door de Functionaris Gegevensbescherming (FG) wordt iedere twee jaar een onafhankelijke staat van de privacy-maatregelen opgemaakt en gepubliceerd.

Het NRGD heeft in 2023 de Selectielijst van het College gerechtelijk deskundigen volledig geïmplementeerd in het zaaksysteem en de eerste lichting dossiers die volgens de Selectielijst in aanmerking kwamen voor vernietiging, zijn vernietigd. In 2024 zal dit worden voortgezet zodat het NRGD blijft voldoen aan de Archiefwet.

Het digitaliseren van het archief is in 2023 afgerond. Het NRGD werkt uitsluitend nog digitaal, waardoor er alleen een digitaal archief is. Waar er nog per post wordt gecorrespondeerd worden stukken direct gedigitaliseerd en papieren exemplaren vernietigd.

Na de backoffice en aanvraag is in 2023 een begin gemaakt met de uitrol van het Mijn NRGD-portaal waardoor de aanvrager via één digitaal portaal zijn aanvraag kan doen, met het NRGD kan communiceren en ‘live’ de status van de aanvraag en/of registratie kan volgen. In 2024 zal de ontwikkeling van het Mijn NRGD-portaal worden afgerond en zal een koppeling aan Digi-D worden aangevraagd. De almaar stijgende kosten van digitaal werken en voldoen aan de begrijpelijke, maar toenemende eisen is wel een zorg.

In 2024 zal de website op toegankelijkheid worden geaudit door een onafhankelijke organisatie.

De website van het NRGD wordt gehost via Platform Rijksoverheid Online, is aangesloten op de rijksbrede oplossing voor wat betreft webarchivering en voldoet volledig aan gestelde internetstandaarden. In 2024 zal het NRGD hieraan blijven voldoen. Dit geldt ook voor de NRGD e-mailadressen.

Het NRGD blijft in 2024 voldoen aan de eisen uit de Woo en wordt aangesloten op het Register van Overheidsorganisaties (ROO). Het NRGD publiceert beleid via de eigen website en zal in 2024 zorgen voor doorverwijzing via het Register van Overheidsorganisatie.

Het NRGD streeft in 2024 naar het verder implementeren van IB-beleid. Het NRGD streeft hierbij naar een volwassenheidniveau van minimaal niveau 4.

Het zaaksysteem is dusdanig ingericht dat wordt voldaan aan de voorschriften van data-governance en data-management. Bewaar- en vernietigingstermijnen zijn conform de vastgestelde Selectielijst College gerechtelijk deskundigen ingevoerd in het zaaksysteem.

Waar het NRGD het primaire proces heeft ingevoerd in het zaaksysteem, zal het NRGD in 2024 inzetten op het inrichten van het zaaksysteem voor secundaire processen.

Het NRGD neemt de werkplek af via SSC-ICT en werkt dus op het afgeschermde justitie-netwerk. Het NRGD maakt enkel gebruik van applicaties die voldoen aan de voorgeschreven security- en privacy normen, controleert regelmatig of applicaties en aanbieders hier nog aan voldoen en sluit, waar mogelijk, aan bij rijksbrede voorzieningen.

Applicaties zijn enkel via het beveiligde justitie-netwerk benaderbaar (IP-restricted toegang) en verkeer wordt 24/7 gemonitord door het SOC van SSC-ICT. Toegang tot applicaties vindt plaats volgens het vastgestelde autorisatiebeleid.

Ook is advies gevraagd aan het departement ten aanzien van de stappen die moeten worden ondernomen voor de Open Overheid. In 2024 zal samen een inventarisatie worden verricht.

NRGD: Begroting 2024

Kostenplaatsen * €1000	2022 realisatie €1968	2023 Budget €2170	2024 Budget €2210*
Kostenplaats Bureau
Personeel	1025	1052	1075
Overige kantoorkosten	646	686	680
Kostenplaats Commissies
Commissies	334	400	360
Kostenplaats projecten
ISO/NEN/CITO	35	12	39
Congressen/symposia	10	20	20
Totaal	€2050	€2170	€2174

*budget 2174 plus 36 doorgeschoven uit 2023

In 2019 is aan het NRGD extra budget toegekend. Dit bedrag is destijds aan het NRGD toegekend vanwege de groei van het register tot 2019. Verdere groei werd verwacht omdat het register nog niet af is. Inmiddels zijn we vier jaar verder en ook 4 deskundigheidsgebieden verder. Dit betekent ook 4 extra gebieden onderhouden naast het ontwikkelen van nieuwe gebieden. Dit maakt dat de jas voor wat betreft personeelscapaciteit zoals voorzien knelt. Zeker wanneer overige kosten zoals ICT/security kosten stijgen, loopt het NRGD het risico dat de verdere ontwikkeling van het register stagneert. Voor 2024 kan dit worden opgevangen door lagere kosten toetsingscommissies en door een bijdrage in de ICT kosten. Echter voor de lange termijn (na 2024) is een structurele oplossing nodig.