Omlijning Forensische Psychiatrie, Psychologie en Orthopedagogiek (FPPO)
Kernactiviteiten
Het deskundigheidsgebied Forensische Psychiatrie, Forensische Psychologie en Forensische Orthopedagogiek (FPPO) betreft in hoofdzaak het gedragsdeskundig onderzoek van de persoon van de verdachte. De onderzoeksvragen binnen dit deskundigheidsgebied worden gesteld in het kader van het strafrecht, waarbij het gaat om kennis van processen van beoordeling, psychopathologie, (mate van) toerekeningsvatbaarheid en risicoanalyse.
Kernvragen die door de geregistreerde psychiater, psycholoog of orthopedagoog beantwoord worden, zijn vragen die betrekking hebben op (verstoringen in) het functioneren van de te onderzoeken persoon (verdachte) ten gevolge van persoonsgebonden kenmerken of als gevolg van interferentie van persoonsgebonden kenmerken en contextuele factoren.
Het NRGD onderscheidt binnen de FPPO de volgende deelgebieden voor registratie:
- 003.1 Strafrecht volwassenen – psychiatrie
- 003.2 Strafrecht volwassenen – psychologie
- 003.3 Strafrecht jeugdigen – psychiatrie
- 003.4 Strafrecht jeugdigen – psychologie/orthopedagogiek
De grenzen van de rechtspsychologie
Het veld 003.0 Forensische Psychiatrie, Psychologie en Orthopedagogiek (FPPO) en het veld Rechtspsychologie zoals vastgesteld door het College zijn verschillende expertisegebieden. De kernvraag die door rechtspsychologen wordt beantwoord, gaat over de betrouwbaarheid van verklaringen, de evaluatie van misleiding en de wetenschappelijke waarde van bewijsmateriaal. Rechtspsychologen evalueren getuigenverklaringen, onderzoeken leugendetectie(instrumenten) en onderzoeken cognitieve biases in onderzoekstechnieken, voor zover deze verband houden met het bewijs. Daarentegen houdt de FPPO-deskundige zich voornamelijk bezig met het diagnostisch onderzoek naar de psychopathologie van de verdachte in relatie tot het vermeende misdrijf.
FPPO-deskundigen helpen de rechter om de derde en vierde vraag te beantwoorden die in artikel 350 sv worden gesteld, inzake de strafbaarheid van de verdachte en het vaststellen van sancties. Rechtspsychologen helpen rechters echter om de eerste vraag in artikel 350 sv te beantwoorden, namelijk of de verdachte het vermeende misdrijf heeft gepleegd. Hierbij kunnen rechtspsychologen informatie uit het FPPO-veld gebruiken.
Een ander voorbeeld van de overlap aan kennis tussen FPPO en rechtspsychologie is wanneer rechtspsychologen getuigenverklaringen over geheugenverlies evalueren, waarbij ze psychometrische instrumenten gebruiken de symptoomvaliditeit te onderzoeken (bijv. misleiding). Indien rechtspsychologen zich bezighouden met psychopathologie en misleiding, respecteren ze de grenzen van hun expertise, wat betekent dat ze geen psychiatrische diagnoses stellen. Dit is voorbehouden aan de FPPO-deskundige.
Rechtsgebied: strafrecht